نعمت و قناعت

 

وَبَشِّرِ الَّذِین آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقًا قَالُواْ هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿۲۵﴾سوره بقره

ترجمه : بشارت بده به کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند که برای ایشان است باغهایی که جریان دارد از زیر درختان آن جویها ، هر گاه روزی آنها شود از ثمره آن درختان ، می گویند : این روزی همان است که قبل از این رزق ما قرار داده شده بوده است و داده شود به آنها مشابه آن نعمتها و برای آنهاست در آنجا همسرانی مطهره ، و آنها در آنجا جاودانه هستند .

تفسیر : این روزی از قبل برای ما تعیین شده بود یعنی آنچه را که آنها در بهشت دریافت می کنند ، شبیه به توشه ای می یابند که از دنیا با خود برده اند . یعنی آدمی آنچه در این دنیا کرده با خود می برد که البته به بهشتیان بیش از آنچه کرده اند ، داده می شود . پیامبر اکرم فرمود : همانطور که زندگی می‏کنید ، میمیرید ، و همانطور که میمیرید ، مبعوث میشوید . در آیه دیگری فرموده : لهم ما یشاؤن فیها و لدینا مزید ، هر چه بخواهند در اختیار دارند ، و نزد ما بیش از آنهم هست . منظور از کلمه طهارت در « ازواج مطهره » ، انواع طهارت (طهارت ظاهری و باطنی (اخلاقی) و خلقتی ؛ و پاک بودن از هر نوع مکر و حیله ، و برائت از تمامی عیب ها) است که باعث می شود الفت واقعی بین زوجین رخ دهد . امام صادق (ع) فرمود : ازواج مطهرة ، حوریانی هستند که نه حیض دارند و نه حدث .

نکات مهم آیه :

1- هر عمل نیکی که انجام می دهید تبدیل به یک روزی برای شما (هم در دنیا و هم در آخرت ) می شود . مثلاً دست نوازشی که بر سر یک یتیم می کشید تبدیل به یک سیب ( یا هر روزی دیگر ) می شود که به دست شما می رسد .

2- برای هر کسی روزیهایی تعیین شده و پشت در خانه اش گذاشته اند ؛ که اگر خوبی کند ، آن روزی وارد خانه اش می شود و اگر بدی کند ، آن روزی از خانه اش دور می شود .

3- هر خوبی که انجام می دهید ، به این دلیل که خدا کریم است بیش از آنچه حقتان به شما می دهد پس بدانید آنچه که در اختیارتان هست (حتی روزی اندک) بیشتر از استحقاق شماست پس باید به طور مضاعف شکرگزار باشید اما طبع آدمی این است که شکرگزار نخواهد بود و همیشه مدعی است که کمتر از حقش دریافت کرده ، البته الگوهای فاسد در جامعه و مقایسه خود با این الگوها ، به این توهم دامن می زند .

4- رحمت خدا مشمول حال کسی می شود که هم مومن باشد و هم متصف به تمامی اعمال صالحه . مومن چند ویژگی دارد که مهمترین ویژگیهای ایشان به این شرح است : 1- اهل اندیشه و تعقل 2- پرهیز از شرک 3- اهل نماز . متصف به اعمال صالحه یعنی هر عملی صالحی که بتواند در حد توانش انجام می دهد .

5- روزی و همسر خوب ، دو نعمتی هستند که هم در دنیا و هم در آخرت دارای ارزش هستند .

6- همسران مطهره ، پاداشِ خوب بودن انسان است .

7- بهترین نعمت ها که نتیجه رستگاری است ، این است که شما در آن ، « هم فیها خالدین » باشید .

8- استفاده از کلمه « بَشِّرِ» به این دلیل بوده است که « خوبی در برابر خوبی » قانون خداست ، یعنی اینکه اگر خوبی کنید بالاخره روزی خوبی خواهید دید ؛ پس آنهایی که خوبی کرده اند ولی بدی دیده اند باید بدانند که : 1- نباید از کسی که به او خوبی کرده اید انتظاری داشته باشید (حتی در حد یک تشکر) زیرا خوبی را به خاطر خدا انجام داده اید ( تو نیکی می کن و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز) 2- باید به همکیشان و همفکران خودتان (مومنین و مومنات) خوبی کنید و اگر به جماعت مومن خوبی کنید به احتمال زیاد بدی نخواهید دید ( آیه : بال فروتنی خود را برای مومنان بگستر و باید کافران و منافق در تو خشونت ببینند ؛ و لازم به ذکر است که با توجه به آیات مومنان در تمامی دورانها ،انگشت شماره بوده اند ؛ و مضافا باید بدانی که مومن کیست و فریفته ظاهر نشوی)

9 - یکی از مزیتهایی که پاداش مومنین دارد این است که آنها از « ثمره درختان » برخوردار می شوند. درختان سمبل هر انسان صالح یا هر پروژه به ثمر رسیده است (رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ).

10 - استفاده از ضمیر « هم » در آیه فوق : « هم » اولی یعنی این نعمتها که در این آیه برشمرده شده ویژه مومنانی است که متصف به تمامی اعمال صالح هستند . « هم » دومی یعنی ازواج مطهره ، جز حقوق اولیه چنین افرادی است . « هم » سومی ، تاکید بر این است که اینان هستند که از این نعمتها برخوردار می شوند و همینان هستند که حقشان است که برخورداری از نعمتها برایشان دائمی باشد .

11- استفاده از ( هَذَا الَّذِی :این همان است که ، یا ، این خودشِ) یعنی اینکه آن رزقها برای مومنان شناخته شده بوده زیرا که آن رزقها ، همان اعمالِ خودشان بوده که به شکل رزق در آمده اند .

وَقُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلاَ مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الْظَّالِمِینَ ﴿۳۵﴾ سوره بقره

و گفتیم اى آدم خود و همسرت در این باغ ساکن شوید و از هر کجاى آن که می خواهید فراوان بخورید ولی به این درخت نزدیک نشوید که از ظالمان خواهید بود (۳۵)سوره بقره

فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ وَقُلْنَا اهْبِطُواْ بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِینٍ ﴿۳۶﴾ سوره بقره

پس شیطان هر دو را از آن بلغزانید و از آنچه در آن بودند هر دویشان را بیرون راند و فرمودیم پایین بیایید ، بعضی از شما دشمن بعضی دیگر هستید و براى شما در زمین محل اقامت و تا مدتی برخوردارى از نعمات خواهد بود (۳۶)

فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ﴿۳۷﴾ سوره بقره

سپس آدم از پروردگارش کلماتى را دریافت نمود و خدا بر او ببخشود زیرا درحقیقت فقط خداست که توبه‏پذیر مهربان است (۳۷)

قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنْهَا جَمِیعًا فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدًى فَمَن تَبِعَ هُدَایَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿۳۸﴾ سوره بقره

فرمودیم همگی از آن پایین بیایید . پس اگر از ناحیه من به شما هدایتى برسد آنان که از هدایتم تبعیت کنند ، گرفتار ترس و اندوه نمی شوند (۳۸)

وَالَّذِینَ کَفَرواْ وَکَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿۳۹﴾ سوره بقره

ولی کسانى که کفر ورزیدند و نشانه‏هاى ما را تکذیب کردند همانان هستند که اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود (۳۹)